Síðan skiptir mestu máli að ráðast að þessu fjármálakerfi sem er allt að drepa hér á landi með okurvöxtum, verðtryggingu og himinháum þjónustugjöldum.
Vilhjálmur Birgisson.
Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgeinasambandsins, skrifaði þetta:
Nú eru einungis rétt rúmar átta vikur þar til kjarasamningar á hinum almenna vinnumarkaði renna út og framundan er ein mesta áskorun sem verkalýðshreyfingin hefur staðið frammi fyrir frá bankahruninu árið 2008.
Áskorun sem lýtur að verðbólgu sem nemur tæpum 8% og stýrivöxtum sem nema 9,25% og mikil verðbólga og gríðarlega háir vextir hafa valdið miklum búsifjum hjá heimilum, neytendum, launafólki, bændum og litlum og meðalstórum fyrirtækjum.
…hækkað gríðarlega á undanförnum mánuðum…
Allir vita að stökkbreytt húsnæðislán hafa valdið því að vaxtabyrði heimila hefur hækkað jafnvel um hundruð þúsunda á mánuði og hinum megin við hornið er snjóhengja af óverðtryggðum húsnæðislánum sem eru að koma til vaxtaendurskoðunar á næstu mánuðum. Þessu til viðbótar hefur leiguverð og matarverð ásamt öðrum nauðsynlegum kostnaðarliðum heimilanna hækkað gríðarlega á undanförnum mánuðum svo eitthvað sé nefnt.
Hækkanir á þessum nauðsynlegu kostnaðarliðum heimilanna hafa farið um eins og skýstrókur og sogað stóran hluta ráðstöfunartekna þeirra og fært m.a. yfir til fjárálakerfisins og þeirra fyrirtækja sem varpa öllum sínum vanda á herðar neytenda og heimila.
Verkalýðshreyfingin er sammála um að þetta ástand getur ekki gengið lengur upp með þessum hætti enda skiptir „engu“ máli hversu háar launahækkanir við náum að semja um ef allt er hirt af launafólki í formi okurvaxta og himinhárra þjónustugjalda fjármálakerfisins ásamt því að allir aðrir kostnaðarliðir heimilisbókhaldsins hækka gríðarlega.
Á þeirri forsendu hefur verkalýðshreyfingin fjallað um mikilvægi þess að vinna bug á þessu ástandi og hafa stéttarfélögin innan ASÍ verið sammála um mikilvægi þess að fara sameinuð í þetta risastóra verkefni sem komandi kjarasamningar eru.
Það má kalla þetta verkefni sem lýtur að komandi kjarasamningum hvað sem er, þess vegna „þjóðarsátt“ því hreyfingin er sammála um að þessi sturlun sem hér ríkir þar sem stór hluti ráðstöfunartekna heimilanna fari ætíð í gin fjármálakerfisins verði ekki lengur látin átölulaus.
Af hverju er það látið viðgangast…
Í slíkum þjóðarsáttarsamningi sem myndi byggjast upp á formi lífskjarasamningsins þyrfti gríðarlega margt að koma til svo að verkalýðshreyfingin gæti tekið þátt í slíkri þjóðarsátt en ég tel að verkalýðshreyfingin sé til í slíkt ef allir myndu taka þátt og á ég þá við allir.
Það þyrfti t.d. að rótargreina íslenskt samfélag og leita skýringa á því af hverju við erum með meðaltalsstýrivexti frá aldamótum sem nema um 7% á meðan þeir nema rétt rúmum 2% á Norðurlöndunum. Af hverju er það látið viðgangast að við séum að mæla neysluvísitöluna út með öðrum hætti en aðrar þjóðir en hér er ég að tala um svokallaða reiknaða húsaleigu (húsnæðisliður). En sá liður er aðalorsök fyrir hærri verðbólgu hér á landi en í öðrum löndum og því er það skýlaus krafa að reiknuð húsaleiga verði tekin úr mælingu á neysluvísitölunni.
Já, það þarf og verður að greina af hverju íslensk heimili þurfa að búa hér við vaxtakjör sem eru 100% til 250% hærri heldur en í þeim löndum sem við berum okkur helst saman við. Af hverju erum við eina þjóðin sem vogum okkur að leggja flókna fjármálagjörninga á heimilin eins og verðtryggð húsnæðislán eru?
Já, rótargreining þar sem spurningum verði svarað og því skiptir fjármálastöðugleiki fjármálakerfisins öllu máli á meðan fjármálastöðugleika heimilanna er fórnað á blóðugu altari fjármálakerfisins slag í slag.
Kjarni málsins er sá að verkalýðshreyfingin hefur nefnt við Samtök atvinnulífsins að hún sé tilbúin í langtímasamning á grundvelli þess að tekið verði á þessum gríðarlegu kostnaðarhækkunum á öllum sviðum samfélagsins. Einnig að ráðist verði hér í kerfisbreytingar, kerfisbreytingar sem lúta að því að neytendum standi til boða sambærileg vaxtakjör og bjóðast á Norðurlöndunum. Samhliða því að tilfærslukerfin verði lagfærð með því markmiði að létta undir hjá lág-og millitekjufólki.
Kallast þetta að vera í sama báti?
Við höfum sent skýr skilaboð á liðnum vikum til SA og stjórnvalda um að verkalýðshreyfingin sé til í langtímasamning með þessi markmið að leiðarljósi þar sem ráðstöfunartekjur launafólks aukist með fleiri þáttum en „bara“ launahækkunum. En verkalýðshreyfingin hefur líka komið þeim skilaboðum á framfæri að þá skulu allir verða með og svörin sem við höfum fengið eru jú, við erum öll „saman“ í þessum bát.
Ef við erum öll saman í þessum báti þá spyr ég af hverju eru öll sveitarfélög að kynna gjaldskrárhækkanir sem eru þetta frá 5,5% upp í allt að 10% ásamt því að einstaka liðir eins og skólamáltíðir eru að hækka um 20% eins og hér á Akranesi.
Kallast þetta að vera í sama báti? Nei, að sjálfsögðu ekki og sem dæmi þá mun þessi hækkun hér á Akranesi kosta fjölskyldu sem er með 2 börn í grunnskóla og eitt á leikskóla uppundir 10 þúsund krónur í hækkun á mánuði. Til að vera með 10.000 í ráðstöfunartekjur þarftu launahækkun sem nemur 14 þúsund krónum en takið eftir þá eiga allar aðrar kostnaðarhækkanir eftir að koma til viðbótar. Nei, ef sveitarfélögin og allir aðrir ætla sér ekki að vera með þá er ljóst að ekkert verður af slíkri þjóðarsátt. Enda ætlar launafólk sér ekki að vera eitt um borð í þessum báti sem ýtt yrði úr höfn og búið væri að opna fyrir botnlokann og launafólk yrði bjargarlaust í sökkvandi báti.
Ef Samtök atvinnulífsins og stjórnvöld meina eitthvað með því að við séum öll um borð í sama báti og eigum að róa í sömu átt þá skulu þau sýna það í verki.
Ríki, sveitarfélög, tryggingafélög, verslun og þjónusta og í raun allir skulu skuldbinda sig til að hækka ekki gjaldskrár sínar og önnur verð um meira en 2,5% á árinu 2024. Síðan skiptir mestu máli að ráðast að þessu fjármálakerfi sem er allt að drepa hér á landi með okurvöxtum, verðtryggingu og himinháum þjónustugjöldum.
Nú er boltinn hjá Samtökum atvinnulífsins, stjórnvöldum og sveitarfélögum ef þið viljið „þjóðarsátt“ þar sem allir taka þátt þá er ég sannfærður um að ekki mun standa á verkalýðshreyfingunni! Hins vegar mun verkalýðshreyfingin ekki taka þátt ef aðrir ætla sér að spila sig stikkfrí!
