Þetta fyrirkomulag þar sem fjármálakerfið ræður algerlega hvernig vaxtastigið á Íslandi er gengur ekki upp enda er fjármálakerfinu ekki treystandi fyrir húshorn!
Vilhjálmur Birgisson skrifar:
Eins og fram hefur komið þá var markmið okkar þegar við gerðum lífkjarasamninginn að skapa skilyrði til að ná fram verulegri vaxtalækkun íslenskum heimilum til mikilla hagsbóta.
Við áttum t.d. fund tveimur dögum áður en við gengum frá lífkjarasamningum með seðlabankastjóra og tveimur fulltrúum úr peningamálanefndinni þar sem við upplýstum fyrir fulltrúum bankans þá hugmyndafræði sem nýr lífkjarasamningur ætti að grundvallast á.
En það er ekki nóg að Seðlabankinn lækki stýrivextina ef fjármálakerfið skilar ekki vaxtalækkun til neytenda.
Við vorum á þessum fundi að kanna hvort þessi hugmyndafræði myndi geta skapað grundvöll til vaxtalækkunar ef önnur ytri skilyrði yrðu einnig til staðar og það er skemmst frá því að segja að þessi fundur var mjög jákvæður.
Nú hefur komið í ljós að þessi hugmyndafræði okkar í lífkjarasamningum hefur nú þegar leitt til þess að Seðlabankinn hefur lækkað stýrivextina um 0,70% sem er algerlega í anda þess sem við vonuðumst eftir.
En það er ekki nóg að Seðlabankinn lækki stýrivextina ef fjármálakerfið skilar ekki vaxtalækkun til neytenda nema að örlitlu leiti eins og nú hefur komið í ljós og í sumum tilfellum hafa vextir hækkað eins og gerðist hjá Lífeyrissjóði verslunarmanna á breytilegum verðtryggðum lánum.
Ég verð í þessu samhengi að vitna í Már Wolfgang Mixa lektor í fjármálum við Háskólann í Reykjavík. En hann bendir réttilega á að um daginn hafi tveir af stærstu lífeyrissjóðum landsins ákveðið að breyta viðmiði sínu varðandi breytileg verðtryggð lán. Lífeyrissjóður verzlunarmanna hækkaði vexti sína úr 2,06% í 2,26% og LSR lækkaði sína vexti úr 2,27% í 2,20%. Engin rök voru á bak við þeim ákvörðunum, heldur eiginlega bara rökleysa.
Már Wolfgang bendir einnig réttilega á að ef horft sé fyrri viðmiða þá hefðu vextir átt að lækka niður í 1,93% á breytilegum verðtryggðum vöxtum hjá LÍV. Rök stjórnar Lífeyrissjóðs verzlunarmanna voru að ekki væru virk viðskipti með HFF bréf (gamla viðmiðið) og því ekki lengur gott viðmið. Nærtækast hefði þá verið að líta til RIKS 30 flokksins og þá hefðu vextir átt að lækka enn frekar, eða niður í 1,67%.
Eitt er víst að verkalýðshreyfingin mun ekki líða að geðþótta ákvarðanir stjórna fjármálakerfisins ráði því hvort vextir hækki eða lækki.
Már Wolfgang bendir á að með því að afnema viðmiðin sem stjórnirnar lögðu áður til grundvallar og auglýst voru á heimasíður lífeyrissjóðanna hafa þeir hækkað vaxtabyrði fjölskyldna um tæplega hálft prósent. Fyrir fjölskyldu sem skuldar 40 milljónir króna þá þýðir það að hún borgar 200 þúsund krónur árlega í vaxtakostnað umfram þeirri upphæð sem hún ætti að borga samkvæmt þeim viðmiðunum sem lífeyrissjóðirnir auglýstu á heimasíðu sinni þegar að lánin voru tekin.
Ég tek algerlega undir með Má Wolfgang þar sem hann segir að hann telji að þessi ákvörðun stjórnar lífeyrissjóðs verslunarmanna standist vart lög enda liggur fyrir á heimasíðu sjóðsins viðmið á því hvernig breytilegir verðtryggðir vextir eiga að miða við.
Ég vil skora á fjármálakerfið í heild sinni að skila vaxtalækkun til neytenda því ef það gerist ekki þá er einsýnt að lífkjarasamningunum verði sagt upp, enda er vaxtalækkun undirstaða fyrir því að samningurinn haldi eða ekki.
Það er orðið morgunljóst að þetta fyrirkomulag þar sem fjármálakerfið ræður algerlega hvernig vaxtarstigið á Íslandi er gengur ekki upp enda er fjármálakerfinu ekki treystandi fyrir húshorn!
Það þarf að koma til lagasetningar þar sem vextir fjármálakerfisins taki mið af markaðsvöxtum með einhverju álagi eins og tíðkast á Norðurlöndunum. Eitt er víst að verkalýðshreyfingin mun ekki líða að geðþótta ákvarðanir stjórna fjármálakerfisins ráði því hvort vextir hækki eða lækki, þessu þarf að breyta og það verður ekki gert með öðru en lagasetningu.
