Eintak í janúar 1994: Fyrirtækið Íslensk endurtrygging hefði skilað ríkissjóði um helmingi söluverðsins í arðgreiðslur á árinu sem fyrirtækið var selt. Það á einn milljarð í varasjóði auk mikilla fjármuna í sjóðum sem ætlaðir eru tilað mæta áföllum. Eftirsem áðurvar40prósenta hlutur ríkissjóðs seldur á 160 milljónir til Sjóvár, VÍS og nokkuna tryggingafélaga.
Ríkisendurskoðun hyggst rannsaka sölur einkavæðingarnefhdar á nokkrum fyrirtækjum, þar á meðal íslenskri endurtryggingu og SRmjöli en fyrir liggur beiðni frá fjárlaganefhd Alþingis um rannsóknina á SR-mjöli, eins og kunnugt er af fréttum. Salan á 40 prósent hlut ríkisins í Islenskri endurtryggingu hefur hins vegar lítt eða ekkert verið í fjölmiðlum en segja má að einkavæðingarnefnd hafi afhent tryggingafélögunum þennan hlut ríkisins á mjög hagstæðu verði eða nánast að gjöf.
Söluverð á fyrrgreindum 40 prósentum nam samtals 160 milljónum króna á síðasta ári en til samanburðar má nefna að hagnaður fyrirtækisins árið 1992 nam 164 milljónum króna. Þar að auki á Íslensk endurtrygging um einn milljarð króna í verðbréfum, fasteign sem króna og varasjóði til að mæta áföllum í framtíðinni sem nema í dag um 610 milljónum króna. Ef fyrirtækinu hefði hreinlega verið skipt upp hefði hlutur ríkissjóðs í því dæmi numið tæplega 500 milljónum króna. Sá möguleiki var kannaður í úttekt sem Verðbréfasjóður Íslands gerði á fyrirtækinu fyrir einkavæðingarnefhd en þótti ekki hagstæður kostur fyrir ríkissjóð. Hreinn Loftsson formaður einkavæðingarnefndar segir að hann sjái ekkert athugavert við söluna á Íslenskri endurtryggingu og bendir á að engar athugasemdir hafi verið gerðar þegar málið var rætt á Alþingi á sínum tíma. Sigurður B. Stefánsson framkvæmdastjóri VÍB segir að ekki hafi verið tekið tillit til hagnaðar á árinu 1992 þar sem ákveðið hafi verið að úttekt VÍB miðaðist við stöðu fyrirtækisins í árslok 1991.
Ari segir að nettóstaða á varasjóði fyrirtækisins nemi nú 610 milljónum króna og fyrirtækið eigi þar að auki einn milljarð í verðbréfum.
Hlutafé fyrirtækisins í maí 1993 nam samtals 338 milljónum króna en þar af áttu tryggingarfélögin sameiginlega um 85 prósent en afgangurinn var í eigu nokkurra einstaklinga og fyrirtækja. Íslensk endurtrygging annast stórar endurtryggingar erlendis fyrir tryggingafélögin og má í því sambandi nefna endurtryggingar á skipum yfir 100 tonnum að stærð og slysatryggingar sjómanna. Fyrirtækið var stofnað árið 1947 upp úr svokölluðum Stríðstryggingarsjóð ríkisins sem komið var á laggirnar árið 1939 og hafði það hlutverk upphaflega að tryggja sjómenn og farmenn í seinni heimsstyrjöldinni.
Gengið frá samningi 1992
Einkavæðingarnefnd ríkisins gekk frá kaupsamningi við tryggingafélögin í lok ársins 1992 en sá samningur var með fyrirvara þar sem lagaheimild skorti fyrir sölunni. Lög sem heimiluðu söluna voru síðan samþykkt á Alþingi í mars í fyrra. Á hluthafafundi sem haldinn var í maí í fyrra var skipuð ný fimm manna stjórn fyrirtækisins í kjölfar sölunnar á hlut ríkisins en í þeirri stjórn sitja þeir Einar Sveinsson, Alfreð Gíslason, Gunnar Felixson, Ágúst Karlsson og Óttar Möller.
Samkvæmt upplýsingum frá Ara Hálfdánarsyni, aðalbókara hjá Íslenskri endurtryggingu eru helstu niðurstöður úr ársreikningi fyrir árið 1992 þær að iðgjöld námu það ár samtals rúmlega einum milljarði króna. Þar af voru eigin iðgjöld 312 milljónir króna og endurtryggingaiðgjöld 755 milljónir króna. Tjónagreiðslur námu samtals 711 milljónum króna og hlutur endurtrygginga í tjónum samtals 526 milljónum króna en eigin tjónagreiðslur námu samtals 184 milljónum króna. Að teknu tilliti til annars rekstrarkostnaður nam nettóhagnaður ársins 164 milljónum króna. Þess má og geta að hagnaður af rekstri árið 1991 nam 43 milljónum króna og árið 1990 nam hagnaðurinn rétt tæpum 40 milljónum króna. Ari segir að nettóstaða á varasjóði fyrirtækisins nemi nú 610 milljónum króna og fyrirtækið eigi þar að auki einn milljarð í verðbréfum.
Hreinn bendir ennfremur á að þegar málið var lagt fyrir Alþingi í upphafi árs 1993 hafi ekki komið fram neinar athugasemdir af hálfu þingsins við þessa sölu.
Rétt kaupverð nær 500 milljónir króna
Samkvæmt heimildum EINTAKS hefði rétt kaupverð á hlut ríkisins í Islenskri endurtryggingu átt að vera í kringum 500 milljónir króna en ekki 160 milljónir eins og það var. Ennfremur hefur Eintak heimildir fyrir því að við söluna í árslok 1992 hafi ekki verið tekið tillit til hlutdeildar ríkissjóðs í hagnaðinum það ár og ríkissjóður því misst af um 60 milljón króna tekjum sökum þess. Rannsókn Ríkisendurskoðunar mun meðal annars beinast að því hvort ríkissjóður geti gert kröfu í hluta hagnaðarins. Við útreikninga á kaupverði upp á nær 500 milljónir króna er metinn 40 prósenta eignarhluti ríkissjóðs í verðbréfaeign fyrirtækisins upp á milljarð, fasteign þess upp á 99 milljónir króna og hlutdeild í hagnaði ársins 1992. Varasjóðurinn upp á 610 milljónir kemur ekki inn í þessa útreikninga því honum er ætlað að mæta tjóni í framtíðinni.
Að frumkvæði heilbrigðisog tryggingarráðherra
Hreinn Loftsson formaður einkavæðingarnefhdar segir að frumkvæðið að sölunni á hlut ríkissjóðs hafi komið frá heilbrigðis- og tryggingarráðherra og undirbúningur málsins hafist um sumarið 1992 en þetta hafi verið eitt af fyrstu verkefnum nefndarinnar. Hreinn segir að hann telji að eðlilega hafi verið að sölunni staðið og verðið sem lagt var til grundvallar hafi komið fram eftir að Verðbréfamarkaður íslandsbanka lagði fram verðmat á hlut ríkissjóðs í úttekt sem VÍB gerði á sölunni. Hreinn bendir ennfremur á að þegar málið var lagt fyrir Alþingi í upphafi árs 1993 hafi ekki komið fram neinar athugasemdir af hálfu þingsins við þessa sölu.
Hvað varðar ástæður þess að ákveðið var að selja hlut ríkissjóðs í Íslenskri endurtryggingu segir Hreinn að slíkt hefði verið talin eðlileg ráðstöfun þar sem fyrirtækið var alfarið háð tryggingafélögunum um rekstur sinn, enda þau einu viðskiptavinir þess.
Úttekt VÍB
Sigurður B. Stefánsson framkvæmdastjóri VÍB segir að þegar verðmætamatið á Íslenskri endurtryggingu fór fram hafi eigið fé fyrirtækisins verið metið á 420 milljónir króna og sú upphæð sem það var síðan selt á hafi verið mjög nálægt innra virði fyrirtækisins. Hvað varðar verðbréfaeignina og varasjóðinn segir Sigurður að VÍB hafi ekki treyst sér til að fára út í mat á því hvort um of háa eða of lága upphæð væri að ræða heldur tekið orð tryggingafræðinga um að þetta væru eðlilegir varasjóðir trúanleg.
Aðspurður um hvort ríkissjóður hefði ekki fengið meira út úr dæminu með því einfáldlega að leysa fyrirtækið upp og taka út sinn hlut þannig, segir Sigurður svo ekki vera. „Þetta var eitt af því sem við könnuðum sérstaklega og töldum ekki ráðlegt fyrir ríkissjóð því það er síður en svo einfalt mál að leysa upp tryggingafélag og raunar tekur slík framkvæmd sex til sjö ár hið minnsta, sökum þess hve skuldbindingar fyrirtækisins ná langt fram í tímann,“ segir Sigurður.
Aðspurður um hvort hagnaður ársins 1992 hafi ekki haft eitthvað að segja við mat á andvirði ríkissjóðs í fyrirtækinu segir Sigurður að mat VÍB hafi farið fram um mitt ár 1992 og ákveðið að leggja ársreikninga ársins 1991 til grundvallar.
DAVÍÐ ODDSSON FORSÆTISRÁÐHERRA
Frá því hann setti einkavæðingarnefndina á fót hefur hún verið gagnrýnd fyrir að koma ríkisfyrirtækjum feigu manna og fyrirtækja sem eru vilhöll ráðherranum. Dæmið af Íslenskri endurtryggingu mun sjálfsagt ekki draga úrþeirri gagnrýni.
