En mér finnst mjög slæmt, svo ekki sé kveðið fastar að orði, þegar formaður stærsta stjórnmálaflokks Íslands og ráðherra í ríkisstjórn, leyfir sér að fara inn á mjög varasamar brautir í viðbrögðum sínum við dómi MDE til að planta inn efasemdum um dómstólinn og kasta rýrð á hann.
Rósa Björk Brynjólfsdóttir, þingmaður Vinstri grænna, skrifar áhugaverða grein um tíðindi dagsins, á Facebook.
Það er gríðarlega þarft að dómsmálaráðherra hafi vikið úr embætti og tekið þar með ábyrgð á klúðurslegum embættisfærslum sínum sem hafa valdið mikilli óvissu á dómstiginu og í réttarkerfinu. Hún nýtur ekki trúnaðar og allt tal hennar um vikur og að stíga til hliðar á meðan óvissu er eytt, er ekki að marka. Annaðhvort er fólk ráðherrar eða ekki. Það er líka mjög gott að forsætisráðherra hafi skipað öflugan sérfræðingahóp lögfræðinga til að fara yfir stöðuna sem nú ríkir og til að skila fljótt tillögum til að Landsréttur verði starfhæfur aftur og hægt sé að svara því hver verða afdrif dóma Landsréttar, hvort afplánanir frestist eða ekki, hvort og þá hvernig beri að skipa á ný í Landsrétt svo að sátt ríki og traust aukist. Það er grundvallaratriði í heilbrigðu lýðræðisríki að ein af undirstöðum þess – réttarríkið – virki fyrir borgarana.
Persónulega finnst mér að íslenska ríkið hefði átt að una þessum dómi Mannréttindadómstóli Evrópu (MDE), af prinsippum og líka af því ekki er útséð hvort við fáum náð hjá dómstólnum til að áfrýja (þetta er ekki alveg eins og að áfrýja úr Héraðsdómi til Hæstaréttar…) þegar langstærstur hluti dóma sem er áfrýjað nær ekki einu sinni að vera tekin fyrir.
Þetta er ekki ESB gott fólk, heldur varð Ísland aðili að Evrópuráðinu 1950, við erum í gegnum það aðilar að Mannréttindasáttmála Evrópu sem er ein mesta réttarbót þegar kemur að mannréttindum sem Ísland hefur undirgengist og viðurkennt að hafi lagagildi á Íslandi.
En mér finnst mjög slæmt, svo ekki sé kveðið fastar að orði, þegar formaður stærsta stjórnmálaflokks Íslands og ráðherra í ríkisstjórn, leyfir sér að fara inn á mjög varasamar brautir í viðbrögðum sínum við dómi MDE til að planta inn efasemdum um dómstólinn og kasta rýrð á hann. Þegar hann spyr áleitna spurninga um túlkunarvald Mannréttindadómsstóls Evrópu og hvort hann hafi „stigið yfir línuna“ og fleira, er hann á góðri leið með að stilla sér upp með hægri sinnuðum þjóðernispópulistaflokkum Evrópu sem hafa verið að grafa undan lýðræði og mannréttindabaráttu í álfunni. Yfir hvaða línu spyr ég á móti ? Við höfum ekki „framselt túlkunarvald yfir íslenskum lögum til Evrópu“ eins og Bjarni spyr og ýjar sterklega að.
Þetta er ekki ESB gott fólk, heldur varð Ísland aðili að Evrópuráðinu 1950, við erum í gegnum það aðilar að Mannréttindasáttmála Evrópu sem er ein mesta réttarbót þegar kemur að mannréttindum sem Ísland hefur undirgengist og viðurkennt að hafi lagagildi á Íslandi. Sáttmálinn hefur til að mynda rík túlkunaráhrif á mannréttindaákvæði stjórnarskrár Íslands og dómar Hæstaréttar hafa leitast við að túlka mannréttindaákvæði stjórnarskrárinnar í samræmi við ákvæði Mannréttindasáttmálans. Mannréttindadómstóll Evrópu var stofnaður árið 1959 á grundvelli Mannréttindasáttmálans og tryggir að aðildarríki Evrópuráðsins virði þau réttindi borgaranna sem kveðið er á um í sáttmálanum.
Það sem er mikilvægast er að borgarar í aðildarríkjum Evrópuráðsins geta leitað til dómstólsins telji þeir að stjórnvöld hafi beitt þá órétti. Um það snýst þetta mál og öll önnur mál fyrir dómnum. Ef dómstóllinn telur að ríki hafi brotið gegn ákvæðum sáttmálans þá dæmir hann í málinu. Það gerðist í gær. Og okkur, sem aðildarríki Evrópuráðsins og lýðræðisríki sem ber virðingu fyrir mannréttindum, ber skylda til að fara eftir úrskurðum hans. Berum áfram virðingu fyrir mannréttindum og þeim skuldbindingum sem við höfum undirgengist. Gagnvart öllum borgurum, líka fólki á flótta sem hingað koma til að leita verndar okkar. Og þó að Sjálfstæðisflokkurinn þurfi að fórna einum ráðherra, þá gröfum við ekki undan þeim mikilvægu skyldum okkar sem eru miklu stærri og mikilvægari en eitt stykki ráðherradómur.
