Kúgarinn hatar þá kúguðu meira en þeir hann.
Sólveig Anna Jónsdóttir, formaður Eflingar, skrifar:
Ofstækisfull herferð íslenskrar auðstéttar og útsendara hennar gegn því fólki sem kjörið hefur verið til að leiða verkalýðsfélög og árásir á þau lög eru ríkja á Íslandi um stéttarfélög og vinnudeilur er með algjörum ólíkindum. Ljóst er að nú skal nota Covid-19 og hið efnahagslega uppnám sem fylgir faraldrinum til að keyra í gegn Thatcher-íska óra um tótal stjórn á vinnuaflinu. Um leið og við horfum á hvernig sjúk hugmyndafræði nýfrjálshyggjunnar liggur eins og ógeðslega mara á Bandaríkjunum og Bretlandi, „flaggskipum kapítalismans“, og leggur þar heilsu og hagsæld í rúst er engan bilbug á talsmönnum hinnar eitruðu hugmyndafræði á Íslandi að finna. Hér ræður veruleikafirringin ríkjum og menn trúa því að þeirra versti óvinur sé vinnuaflið sem skapar auðinn sem gerir þeim og félögum þeirra kleyft að lifa eins og blóm í eggi. Enn sannast hið fornkveðna: Kúgarinn hatar þá kúguðu meira en þeir hann.
Í árásar-leiðara dagsins í Fréttablaðinu segir Hörður Ægisson í mikilli vanstillingu sinni ósatt. Hann skrifar: „Ákvörðun lífeyrissjóðanna, sem komu síðast að endurreisn Icelandair fyrir hartnær áratug, að leggja félaginu til aukið fjármagn, getur aðeins verið tekin á viðskiptalegum forsendum með arðsemismarkmið að leiðarljósi.“ Þetta er einfaldlega röng fullyrðing. Lífeyrissjóðirnir hafa flestir sett sér siðferðileg viðmið í fjárfestingum. Í stefnu Gildis, sjóðsins sem ég og félagar mínir í stétt verka og láglaunafólks greiðum í, segir m.a.: „Með ábyrgum fjárfestingum er átt við að litið sé til umhverfismála, félagslegra málefna og stjórnarhátta í fjárfestingum.“ Semsagt að sérstaklega sé gætt að því að ákvarðanir séu ekki aðeins teknar á „viðskiptalegum forsendum með arðsemismarkmið að leiðarljósi“ eins og hinn ídeólógíski öfgamaður og leiðarahöfundur fullyrðir, heldur að gætt sé að því að ekki sé unnin skaði á því sem skiptir mannfólk verulegu máli (flest okkar í það minnsta): Umhverfinu sem við lifum í, samfélagi því sem við byggjum hvert með öðru og því hvernig fyrirtækjum er stjórnað. Einnig segir í stefnu Gildis: „Grunngildi sjóðsins á sviði umhverfismála og félagslegra málefna byggja á grunngildum íslenska ríkisins, sem meðal annars birtast í ákvæðum stjórnarskrár og almennra laga.“ Í lögum nr. 80 frá árinu 1938 um stéttarfélög og vinnudeilur segir í grein nr. 4 með mjög skýrum hætti að atvinnurekendum sé óheimilt að reyna að hafa áhrif á stjórnmálaskoðanir verkamanna sinna, afstöðu þeirra og afskipti af stéttar- eða stjórnmálafélögum eða vinnudeilum með „uppsögn úr vinnu eða hótunum um slíka uppsögn“. Augljóst hlýtur að vera öllum þeim sem skoða málið með heiðarlegum hætti að ef Gildi ætlar að geta staðið við sín eigin grunngildi hefði sjóðurinn ekki getað tekið þátt í hlutafjárútboði Icelandair, eftir lögbrot forsvarsmanna fyrirtækisins þegar flugfreyjum var sagt upp störfum í miðri vinnudeilu.
Það getur ekki annað verið en að Hörður þekki þessi siðferðilegu viðmið og gildi lífeyrissjóðanna. Ég tel sennilegt að hann sé með fullyrðingu sinni aðeins að afhjúpa það sem honum raunverulega finnst: Siðferðileg gildi og viðmið í kapítalismanum eru eingöngu sett til að friða almenning sem enn trúir því að siðferði sé mögulega einhvers virði. Þegar allt gengur sæmilega í „frjálsu markaðshagkerfi“ er í lagi að spila með og taka undir barnalegt þvaðrið en þegar að því kemur að stjórarnir þurfa að fá aðgang að lífeyri vinnuaflsins á ögurstundu veit Hörður að það fyrsta sem fýkur út um gluggann eru siðferðileg viðmið og „grunngildi“. Þegar kreppan kemur og bankar á glugga auðmagns-eigendanna eru aðeins ein grunngildi sem skipta máli og það eru hin ísköldu gildi kapítalismans. Í veröld Harðar er þetta eins augljóst og hugsast getur og því á hann erfitt með að skilja að fyrir aðra, t.d. vinnandi fólk, skipta önnur gildi meira máli. Þau sem stundum eru köllum siðferðileg og jafnvel grunngildi: Að öruggt sé að ekki sé aðeins litið til „viðskiptalegra forsenda með arðsemismarkmið að leiðarljósi“. Vegna þess að veröld þar sem þau sjónarmið ráða ein för er algjörlega óbærileg fyrir mannfólk. Ég veit að við erum í það minnsta ansi mörg sammála um það.