Í danska kerfinu skipta því ekki tekjur viðkomandi máli, þegar kemur að „vaxtabótum“, heldur upphæð greiddra vaxta að frádregnum vaxtatekjum. Og þar er tekið tilliti til ALLRA greiddra vaxta, ekki bara húsnæðisvaxta.
Marinó G. Njálsson.
Marinó G. Njálsson skrifar:
Efnahagsmál Nýr fjármála- og efnahagsráðherra ætlar heldur betur að gera það gott. Slær um sig með alls konar hlutum, eins og að fresta hækkun á naumhyggjubótum til öryrkja á lægstu tekjum vegna þess að hún ógni verðstöðugleika. Núna er komin nýtt atriði:
Umbylta á vaxtabótakerfinu að norræni fyrirmynd svo peningurinn renni til þeirra sem þurfa þess.
…er mér fullkomlega óskiljanlegt.
Orðrétt segir hann: „..Þannig það er hægt að koma [stuðningnum] betur fyrir með öðrum hætti og koma til stuðnings þeim sem mest þurfa á [vaxtabótunum] að halda en ekki endilega þeim í hærri tekjuhópum þannig ég held að það sé margt sem bendi til þess að það sé mikilvægt að endurskoða kerfið.“
En það er með þessa norrænu fyrirmynd.
Í Danmörku, Noregi og Svíþjóð (þekki ekki hvernig þetta er í Finnlandi), þá koma nettó vaxtagjöld til lækkunar á hluta tekna sem reiknaðir eru skattar af. Gefum okkur að framteljandi hafi 500.000 DKK í skattskyldar tekjur (rétt um 10 m.kr.) og nettó vaxtagjöld upp á 100.000 DKK, þá er um 25% skattur reiknaður af mismuninum, þ.e. 400.000 DKK, en ekki 500.000 DKK. Þetta er lækkun á skattgreiðslum upp á 25.000 DKK eða um 500.000 kr. Hafi viðkomandi 2.000.000 DKK og er með 300.000 DKK í nettó vaxtagreiðslur, þá er lækkun skattanna 75.000 DKK eða 1,5 m.kr.
Í danska kerfinu skipta því ekki tekjur viðkomandi máli, þegar kemur að „vaxtabótum“, heldur upphæð greiddra vaxta að frádregnum vaxtatekjum. Og þar er tekið tilliti til ALLRA greiddra vaxta, ekki bara húsnæðisvaxta.
Þetta er allt í núverandi vaxtabótakerfi á Íslandi.
Hvernig fjármála- og efnahagsráðherra ætlar að beina peningunum betur til þeirra sem þurfa, með því að taka upp norrænt kerfi, er mér fullkomlega óskiljanlegt. Norrænakerfið virkar nefnilega þveröfugt við íslenska kerfið. Það umbunar öllum sem hafa vaxtagjöld umfram vaxtatekjur án tillits til tekna. Ég var skráður til heimilis í Danmörku frá september 2012 til janúar 2023 og þekki þetta því af eigin reynslu. Hafði ekki fengið vaxtabætur á Íslandi í örugglega um 10 ár áður en ég flutti til Danmerkur (vegna vinnu) og fékk háar upphæðir dregnar frá skatti í Danmörku frá fyrsta degi. (Í Danmörku skilar maður s.k. Forskudsopgørelse yfir áætlaðar tekjur ársins og greiðir maður skatt samkvæmt því í hverjum mánuði, síðan eru frávik leiðrétt við skil á Årsopgørelse sem samsvarar hinu íslenska framtali.) Sem sagt danska kerfið var mér mun hagstæðara en það íslenska.
Hugsi ég bara um eigin hagsmuni, þá vona ég að sjálfsögðu að fjármála- og efnahagsráðherra takist að koma hér á norrænu „vaxtabótakerfi“. Rétt er hins vegar fyrir hann að vera með það á hreinu, að það verðlaunar tekjuháum og það er meiri niðurgreiðsla til fjármálafyrirtækja en núverandi kerfi, vegna þess að fleiri fá „vaxtabætur“.
Ég er hins vegar með svona „almannahagsmunahjarta“, eins og Halla Hrund Logadóttir komst að orði. Vil því kerfi með réttlæti, samkennd og mannúð sem grunn. Þar sem unnið er að því hörðum höndum, að tryggja hag þeirra sem minna mega sín og þurfa á úrræðunum að halda. Þess vegna vara ég við því að norræna leiðin er ekki sú sem fjármála- og efnahagsráðherra heldur að hún sé. Í henni eru engin tekjumörk, engin eignamörk og engin mörk á greidda vexti sem skattafrádráttur er reiknaður af. Þetta er allt í núverandi vaxtabótakerfi á Íslandi.
Greinina birti Marinó á eigin Facebooksíðu. Hún er birt hér með góðfúslegu leyfi höfundar.
