Miðað við upplýsingar sem fram hafa komið í fjölmiðlum má gera ráð fyrir að Kynnisferðir fái á bilinu 200 til 300 milljóna styrk vegna þeirra fjöldauppsagna.
Jójhann Páll Jóhannsson skrifar:
Þingvefurinn er bilaður, svo þessar upplýsingar hérna eru gott sem óaðgengilegar nema eftir fjallabaksleiðum. Það er kannski ekki sérlega gott fyrir lýðræðið okkar, sérstaklega þegar fjölmiðlar sýna þessum málum engan sérstakan áhuga. En hér má semsagt sjá hvernig atkvæði féllu í nótt þegar gengið var frá tug milljarða tilfærslu á almannafé til eigenda fyrirtækja. Atvinnurekendur fá þessa peninga fyrir að reka fólk án nokkurra skilyrða um samfélagslega ábyrgð og án þess að opnað sé fyrir að ríkið eignist hlutdeild eða geti haft einhver lágmarksáhrif á rekstur og framtíð stærstu fyrirtækjanna.
Miðað við upplýsingar sem fram hafa komið í fjölmiðlum má gera ráð fyrir að Kynnisferðir fái á bilinu 200 til 300 milljóna styrk vegna þeirra fjöldauppsagna sem fyrirtækið kynnti í lok apríl og Bláa lónið fái svona 700 milljónir fyrir uppsagnirnar sem það kynnti í fyrradag. Fleiri uppsagnir og þar með hærri ríkisstyrkir ættu svo að kikka inn þegar hlutabótaleiðin er tröppuð niður og hert skilyrði við henni taka gildi. Hér nefni ég fyrirtæki sem tveir ráðherrar ríkisstjórnarinnar eiga beina hagsmuni af að sé bjargað með þessum hætti frekar en öðrum – Kynnisferðir eru í eigu foreldra og systkina Bjarna Benediktssonar og Bláa lónið meðal annars í eigu eiginkonu utanríkisráðherra. Með uppsagnaleiðinni, björgun á hlutafé fyrirtækja óháð stærð, þá á sér stað – í nafni þess að aðgerðir séu „almennar“ – risastórt bailout, varðstaða um óbreytt eignarhald og hagsmuni þessara fjármagnseigenda og annarra. Kjarninn greindi frá því um daginn að „ekki hef[ði] þótt tilefni innan ráðuneytanna til að meta sérstaklega hæfi ráðherra í þeim aðgerðum sem stjórnvöld hafa gripið til vegna COVID-19 faraldursins” og ég veit ekki til þess að rætt hafi verið mikið um þessi augljósu hagsmunatengsl á þingi, það þykir e.t.v. ekki kurteislegt.
Meira að segja þetta gátu stjórnarliðar ekki fellt sig við.
Stjórnarliðar hafa undanfarnar vikur hafnað tillögum um að girt sé fyrir að fyrirtæki sem notfæra sér skattaskjól fái ríkisaðstoð. Í gær lagði svo Oddný Harðardóttir fram tillögu um miklu vægari skilyrði í þessa veru, sem myndu þá bara útiloka stuðning til fyrirtækja sem hafa átt í virkum fjárhagslegum samskiptum við móðurfélag í skattaskjóli undanfarin þrjú ár, eftir afhjúpanir Panamaskjalanna. Meira að segja þetta gátu stjórnarliðar ekki fellt sig við, svo einbeittur er ásetningurinn til að tryggja að fyrirtæki sem standa í virku aflandsbixi fái ríkisstyrki fyrir að segja upp starfsfólki.
Hér að neðan sjáum við hvernig atkvæði féllu. Hverjir tóku afstöðu með því og hverjir tóku afstöðu gegn því að tugir milljarða af almannafé yrðu nýttir til að verja hlutafé, borga fyrirtækjum fyrir að reka fólk, verja kennitölur og óbreytt eignarhald á kapítali frekar en hagsmuni launafólks (því ef það væri hinn raunverulegi tilgangur væru auðvitað farnar einfaldari og ódýrari leiðir að því markmiði). Ég hljóma kannski eins og marxisti þegar ég tala um þetta, en það er vegna þess að að ég er að lýsa alveg ótrúlega frumstæðri og stéttapólitískri beitingu á ríkisvaldinu og sjóðum almennings í þágu þeirra sem eiga fyrirtækin og fjármagnið. Þetta er bara óvenju grímulaust.
Nú verður fyrirtækjum beint markvisst að uppsagnarleiðinni í stað hlutabótaleiðarinnar með tilheyrandi atvinnumissi og framlengingu á kreppunni. Munum hverjir bera ábyrgð á því og hverjir reyndu að koma í veg fyrir það og setja á það hömlur. En skaðinn er skeður og nú þarf að taka slaginn um að næstu úrræði verði atvinnuskapandi frekar en atvinnueyðandi, að það verði fjárfest í fólki, ofurtekjur og ofureignir skattlagðar með sanngjörnum hætti en atvinnuleysisbætur hækkaðar og framlög til nýsköpunar og virkra vinnumarkaðsúrræða stóraukin. Svo þarf kannski að fjölga opinberum starfsmönnum, t.d. til að koma þingvefnum í lag svo við hin valdlausu getum fylgst almennilega með því sem er gert við sameiginlegu sjóðina okkar.
