Jón Baldvin Hannibalsson skrifar:
„EES: Delors baby.“ Þetta var titill á afmælisgrein, sem ég skrifaði í tímarit á vegum EFTA í tilefni af 15 ára afmæli EES. Og þetta er satt. Jacques Delors – forseti framkvæmdastjórnar ESB 1985-95 – sem nú er fallinn frá – var frumkvöðull að EES. Reyndar má segja, að Delors hafi verið frumkvöðull að því Evrópusambandi, sem við þekkjum í dag. Hvort tveggja – innri markaðurinn og peningamálasamstarfið (evran) – var hans verk. Þetta voru risavaxin verkefni á sínum tíma. Þau breyttu Evrópusamstarfinu varanlega og óafturkallanlega. Þar með hefur Delors reist sér pólitískan minnisvarða sem einn af hinum stóru frumkvöðlum Evrópusamrunans, ásamt Monet og Schuman.
Það voru aðallega tvær ástæður fyrir því að Delors bauð Norðurlöndum og
Alparíkjunum tveimur – Sviss og Austurríki – til að vera með í samstarfinu frá
upphafi. Önnur var sú að það var Evrópusambandinu mjög í hag, þar sem þessi
„smáríki“ voru þýðingarmeiri viðskiptaaðili við Evrópusambandið en
Bandaríkin og Japan til samans. Hin ástæðan var sú að Delors var evrópskur
sósíal demókrat að grundvallarsannfæringu. Gro Harlem Brundtland, þáverandi
forsætisráðherra Noregs, segir frá því í endurminningum sínum að Delors fundaði
með henni, Olof Palme, Kalevi Sorsa og Bruno Kreisky , leiðtogum
jafnaðarmannaflokka Finnlands og Austurríkis, til að undirbúa jarðveginn.
Delors var aðdáandi hins norræna samfélagsmódels og vildi tryggja að það væri
„félagsleg dimensjón“ að verki á innri markaðnum.
Við Steingrímur Hermannsson áttum mjög gott samstarf við Delors á nokkrum
fundum. Það leyndi sér ekki að Delors var hugsjónamaður með yfirvegaða
framtíðarsýn fyrir Evrópu, sem var hvorttveggja í senn: róttæk og raunsæ.