Ole Anton Bieltvedt:
Fyrir mér er hér engin leið fær og virk nema afgerandi harðar og skýrar aðgerðir, harkan sex. Viðurlög, sem ekki þarf mikið að vöflast með eða ræða og allir skilja.
Samfélag Ég hygg, að flestu hugsandi og ábyrgu fólki sé löngu farið að blöskra þær tíðu og alvarlegu hnífstunguárásir, sem eru að eiga sér stað í okkar litla samfélagi. Hvaða ófögnuður hefur eiginlega hlaupið í okkar unga fólk, gripið það!? Í raun má líkja þessum hnífa- og vopnaburði við hálfgert æði, firringu, þar sem eðlilegri hugsun og skilningi á því, hvað er siðsöm og ábyrg framkoma, er varpað fyrir róða. Virðing við verðgildi lífs og lima annarra, velferð þeirra, fótum troðin. Stórt og vont skref aftur í tímann. Þar glittir í miðaldir.
Í „gamla daga“ lentu menn oft í slagsmálum, ekki síst á fylliríi, og meiddu þá ribbaldar oft hvern annan, slösuðu, börðun stundum hvern annan í Bakkusar-rugli með flösku í hausinn. Var þetta auðvitað nógu ljótt og illt.
Munurinn á því, sem þá var, og því, sem nú, er samt sá – og er það mikill munur – að menn fóru í fyrndinni sjaldnast að heiman, á ball eða önnur mannamót, með þau áform í huga, undir það búnir, að meiða eða særa, limlesta, hvað þá drepa, Pétur eða Pál.
…ekkert nema fjandans ónáttúra…
Nú taka menn hníf, hnúajárn, eða bara skrúfujárn, til handargagns, koma þessu vel fyrir inni á sér, eða í bíl, með þeim skýra ásetningi, að, ef einhver leyfir sér að vera að ybbast eitthvað upp á viðkomandi, þó að ekki sé nema í orðum, þá skuli hann fá að kenna á því, hnífstunga í handlegg, búk eða háls, andlitsbein eða nef brotin með hnúajárni, eða skrúfujárn keyrt jafnvel í gegnum brjósthol og lungu.
Fyrir undirrituðum er þetta ekkert nema fjandans ónáttúra, sem hlaupið hefur í ýmsa unglinga og aðra, og er afleiðingin óöryggi og hálfgerð skálmöld, sem gengur þvert á alla viðleitni til að byggja hér siðmenntað, öruggt og mannvænt samfélag.
Skv. nýlegri frétt í MBL, voru útköll sérsveitarinnar, en hún er ekki kvödd til, nema að vopn séu í spilinu, 50 talsins allt árið 2013, en á síðasta ári, 2023, voru þau 461!
Í frétt af viðtali við Fjölni Sæmundsson, formann Landssambands lögreglumanna, á RÚV, líka nú í júni, segir m.a. þetta:
„Fjölnir segir að harka í samfélaginu hafi aukist og vopnaburður sé orðinn algengari, sem vitanlega hafi mikil áhrif á störf lögreglu og álag. Lögreglumenn eigi fyrst og fremst að huga að eigin öryggi og öryggi borgaranna. Þess vegna sé sérsveit kölluð út oftar en áður“.
Líka þetta:
„Fjölnir segir að hnífstungur hafi aukist og lögregla finni oft vopn í bílum sem hún stoppi. Það sé alltaf styttra í að vopnum sé beitt, gangi fólk með þau á sér, jafnvel þótt það segist aðeins eiga vopnin sér til varnar. Þetta sé áhyggjuefni“.
RÚV átti líka viðtal við Margréti Valdimarsdóttur, doktor í afbrotafræði, nú á dögunum, og í frétt af því segir m.a. þetta:
…liggur nú á gjörgæzlu, milli heims og heljar.
„Vopnaburður ungs fólks er að aukast. Doktor í afbrotafræði segir þróunina alvarlega og mikilvægt sé að finna viðeigandi úrræði fyrir þessa ungu gerendur. – Vopnaburður og ofbeldi er að færast í aukana meðal ungs fólks á Íslandi. Margrét Valdimarsdóttir, doktor í afbrotafræði og dósent við Háskóla Íslands, stóð ásamt fleirum fyrir könnun meðal ungmenna á aldrinum 13 til 16 ára, þar sem vopnaburður var meðal annars kannaður. Þegar börnin voru spurð hvers vegna þau beri vopn var algengasta ástæðan sjálfsvörn. Fæst þeirra ef nokkur ætluðu að nota vopnið til að ráðast á einhvern“.
Þetta virðist sýna ljóst, að vítahringur sé að myndast meðal unglinga hér, hvað varðar vopnaburð. Fleiri og fleiri gangi út frá því, að aðrir beri vopn, og þessvegna telja þeir sig þurfa, að bera vopn sjálfir. Ég efast þó um, að þetta sé rétt heildarmynd. Skyldi enginn hafa vopnað sig til þess eins að geta ráðist á aðra, að fyrra bragði, án þess, að á hann sjálfan væri ráðist með vopnum!? Er þessi vopnaburður unglinga ekki líka, kannske mikið, hluti af einhverri ofbeldis- og drottnunarhneigð og ómenningu!?
Nóg virðist vera af meiðingum, særingum og drápum, án þess, að fórnarlambið sjálft hafi beitt vopni. Ef ég skil atburðarásina á Menningarnótt rétt, réðist þar 16-ára unglingur á 2 óvopnaðar og varnarlausar stúlkur og óvopnaðan palestínskan dreng, sem öll voru að reyna að forða sér í bíl, virðist árásadrengur meira að segja hafa brotið rúðu í bílnum til að geta komið hnífstungum á þau, og það í slíkum mæli, að önnur stúlkan liggur nú á gjörgæzlu, milli heims og heljar.
Hér má enga linkind sýna, og hér er ekki eftir neinu að bíða.
Þar með dettur auðvitað botninn nokkuð úr þeiri túlkun og fullyrðingu, að unglingar vopni sig bara í sjálfsvarnarskyni. Í mínum huga blandast líka inn í þetta ónáttúra og grimmd, yfirgangs- og ofbeldishneigð, sem nokkuð kann að stafa af ófullnægjandi uppeldi og slæmum heimilsástæðum, þó að það þurfi ekki alltaf að vera.
Doktorinn talar um „viðeigandi úrræði“. Það eru mikið notuð orð, vinsæl, en orðin hálf slitin og meira bara eitthvert snakk, heitt loft, því, hver á að standa fyrir þeim úrræðum, hvernig á að fá vandræðagripina inn í þau og hvaðan eiga peningarnir að koma? Það vantar „viðeigandi úrræði“ alls staðar.
Fyrir mér er hér engin leið fær og virk nema afgerandi harðar og skýrar aðgerðir, harkan sex. Viðurlög, sem ekki þarf mikið að vöflast með eða ræða og allir skilja. Banna þarf vopnaburð hverskonar í þéttbýli, úti og inni, svo að ekki sé talað um í skólum. Brot varði 100.000 króna ófrávíkjanlegri sekt.
Sveitar- og bæjarfélög verða að standa fyrir slíku banni, og svo þarf dómsmálaráherra sennilega að koma að málinum með lagasetningu. Fyrir brot þarf að refsa harðalega og strax, lágmark með 100.000 króna sekt, fyrir burð á hnífi, hnúajárnum, skrúfujárni eða öðrum hættulegum verkfærum eða vopnum.
Það ætti svo að verða gert að skyldu allra, sem að svona málum koma, að kalla strax til lögreglu til að tryggja framgang vopnasviftingar og sektarákvæðis. Hér má enga linkind sýna, og hér er ekki eftir neinu að bíða.
Höfundur er samfélagsrýnir og dýraverndarsinni